Πρόκειται για ένα εγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υλοποιείται με τη συνεργασία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας και του Συλλόγου Open School Days και με την υποστήριξη της 3ης και 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας

Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά το σχολικό έτος 2024-2025. Ολοκληρώνοντας την πρώτη χρονιά δράσης, έχει ήδη δημιουργηθεί το μεγαλύτερο σχολικό δίκτυο εθελοντισμού υγείας με τη συμμετοχή 79 σχολείων από όλους τους νομούς της Κεντρικής Μακεδονίας και την εμπλοκή περισσότερων από 8000 μαθητών/ριών.

Στόχος: Να εξεταστεί στην πράξη η πιθανότητα δημιουργίας ενός Σχεδίου Εθελοντισμού Υγείας σε βάθος τριετίας, που θα αφορά στην υιοθέτηση κουλτούρας εθελοντισμού και την ευαισθητοποίηση στο θέμα της εθελοντικής αιμοδοσίας με επίκεντρο της προσπάθειας το σχολείο. Έτσι, η δράση γίνεται αφορμή εκπαίδευσης και σύνδεσης της σχολικής κοινότητας γύρω από έναν σκοπό.

Που απευθύνεται: Δημόσια Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια της Κεντρικής Μακεδονίας.

Πώς ξεκίνησε: Κατά τα σχολικά έτη 2022-2023 και 2023-2024 το πρόγραμμα εφαρμόστηκε πιλοτικά σε μια μικρή ομάδα σχολείων όμορων περιοχών και η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών αλλά κυρίως των μαθητών/τριών υπήρξε τόσο εντυπωσιακή, ώστε κρίθηκε απαραίτητη η γενίκευση της προσπάθειας με τη δημιουργία ενός σχεδίου σε επίπεδο Περιφερειακής Διεύθυνσης.

To πρόγραμμα βασίζεται στη συνεχή επαφή και υποστήριξη των συμμετεχόντων σχολείων από τα μέλη του Συλλόγου και την ενεργή συμμετοχή των μαθητών/ριών. Στόχος μας είναι να γίνει κατανοητό πως πρόκειται για μια προσπάθεια μεγάλης σημασίας και ταυτόχρονα χαμηλής επιβάρυνσης προς τους/τις εκπαιδευτικούς, δίνοντας έμφαση στην ενεργοποίηση των μαθητών/ριών για δράση.

Οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί ενημερώνονται ενδελεχώς για το βηματολόγιο που χρειάζεται να ακολουθήσουν και παράλληλα «συνοδεύονται» από τα μέλη του συλλόγου με εξ αποστάσεως ή δια ζώσης επικοινωνία.

Συνοπτικά το πρόγραμμα περιλαμβάνει δίωρο εκπαιδευτικό μάθημα με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών/ριών και την κινητοποίησή τους για συμμετοχή, ενεργοποίηση ομάδας δράσης για τη δημιουργία πρωτότυπου υλικού ευαισθητοποίησης, διαδικτυακές συναντήσεις με άλλα συμμετέχοντα σχολεία, ενημέρωση από επισκέπτες υγείας, συμμετοχή σε συλλογική έκθεση, συμμετοχή/ διοργάνωση ημέρας αιμοδοσίας. Οι διαφορετικοί «σταθμοί» του προγράμματος τοποθετούνται σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε σχολείου κατόπιν επικοινωνίας.

Ενδεικτικά, το πρόγραμμα εξελίσσεται βάσει του παρακάτω χρονοδιαγράμματος:

*Το χρονοδιάγραμμα διαδιαμορφώνεται με συγκεκριμένες ημερομηνίες ανά σχολική χρονιά.

Ενημέρωση σχολείων για το πρόγραμμα. 

• Το πρόγραμμα επιλέγεται από τους ενδιαφερόμενους συλλόγους διδασκόντων και τίθεται σε εφαρμογή με τη δημιουργία ομάδας δράσης αποτελούμενη από ένα/μια εκπαιδευτικό και δύο μαθητές, εκπροσώπους του 15μελους συμβουλίου. 

• Οι εκπαιδευτικοί υλοποιούν το προτεινόμενο σχέδιο μαθήματος (νεοελληνική γλώσσα), σχεδιασμένο από τον σύλλογο και ενσωματωμένο στο ομώνυμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σε δύο διδακτικές ώρες εντός του σχολικού ωραρίου. Το μάθημα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των μαθητών/ριών για την αξία της εθελοντικής αιμοδοσίας. 

• Βασίζεται στον συμμετοχικό διάλογο και περιλαμβάνει κείμενα, οπτικοακουστικό υλικό και ομαδικές δραστηριότητες

• Οι εκπαιδευτικοί κινητοποιούν το 15μελές μαθητικό συμβούλιο ώστε να έχει ενεργό ρόλο στη διαδικασία. 

• Ενεργοποιείται ομάδα υποστήριξης/ καθοδήγησης από τον Σύλλογο που θα συνοδεύει την προσπάθεια των σχολείων καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης της δράσης. 

Δραστηριοποίηση της ομάδας δράσης κάθε σχολείου για α) την ίδρυση αιμοδοτικών συλλόγων ανά σχολείο, των οποίων το όνομα και το λογότυπο το εμπνέονται οι συμμετέχοντες/ουσες μαθητές/ριες, β) δημιουργία πρωτότυπου υλικού ευαισθητοποίησης, έμπνευσης των μαθητών/ριών σε κατηγορίες (εικαστικά, λογοτεχνία, κείμενα εμψύχωσης, βίντεο, podcast, φωτογραφία κα). 

• Διεξαγωγή ψηφιακού forum για τη γνωριμία και αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων σχολείων σε πυρήνες των έξι από διαφορετικές περιοχές της περιφέρειας (μία διδακτική ώρα εντός σχολικού ωραρίου). Παρουσίαση των όσων έχουν προετοιμαστεί ανά σχολείο, ώστε να εμπεδώνεται ένα αίσθημα ταυτότητας. 

Δηλώσεις αιμοδοτών/ριών: 

Ενημέρωση μαθητών/ριών από επισκέπτες/ριες υγείας για τη διαδικασία της αιμοδοσίας (μία διδακτική ώρα εντός σχολικού ωραρίου). 

Δήλωση ενδιαφερόμενων μαθητών/ριών για αιμοδοσία. 

Οριστικοποίηση πυρήνων-δικτύων σχολείων με βάση τις δηλώσεις συμμετοχής για την πραγματοποίηση της αιμοδοσίας. Για κάθε πυρήνα ορίζεται ένα σχολείο που θα φιλοξενήσει την αιμοδοσία και τα υπόλοιπα σχολεία μετακινούνται προς αυτό. Το σχολείο αυτό επιλέγεται με βάση την τοποθεσία του, τη δυνατότητα πρόσβασης και την καταλληλόλητα του χώρου.

Συγκέντρωση των αφισών κάθε αιμοδοτικού συλλόγου και του υλικού ευαισθητοποίησης που δημιουργήθηκε ανά σχολείο. Επιμέλεια του υλικού από τα μέλη του Συλλόγου και διοργάνωση έκθεσης. 

Υλοποίηση: 

Υλοποίηση έκθεσης με το σύνολο του υλικού, επισκέψιμης από σχολεία και κοινό. 

Ημέρες αιμοδοσίας: Τα συμμετέχοντα σχολεία υλοποιούν τις αιμοδοσίες σε ομαδοποιημένους πυρήνες σχολείων. «Γειτονικά» σχολεία αποτελούν μία ομάδα και ένα από αυτά επιλέγεται ως σημείο που πραγματοποιείται η αιμοδοσία. 

Προτείνουμε αυτή τη δράση γιατί πέρα από το προφανές επιδιωκόμενο της ενίσχυσης των τραπεζών αίματος της χώρας μας, ωφελείται το σύνολο της σχολικής κοινότητας σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο. 

Λαμβάνοντας ως δεδομένο πως τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα στην εφηβεία και τη νεότητα, όπως είναι η μοναξιά, η βία, η εφηβική κατάθλιψη, το έντονο άγχος, οι εξαρτήσεις, οι διατροφικές διαταραχές κα, αναδύονται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που υπερισχύει ο ατομικισμός, ο καταναλωτισμός, η παθητικότητα και οι διακρίσεις, οραματιζόμαστε ένα δημόσιο σχολείο που ενισχύει τα «αντίθετα». Ένα δημόσιο σχολείο που προάγει την υγεία των μελών του καλύπτοντας τις βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες τους για φιλία, συλλογικότητα, δημιουργικότητα, αλληλεγγύη και ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών. Με υπενθύμιση την φράση «είναι θέμα παιδείας» και ερώτημα οδηγό το «τι είδους πολίτες δια-μορφώνουν τα σχολεία μας», επιμένουμε στην τοποθέτηση της δράσης αυτής εντός του σχολικού περιβάλλοντος.

• Να γνωρίσουν τη σημασία, ιατρική και κοινωνική, ενός προγράμματος εθελοντισμού υγείας. 

• Να αισθανθούν την ασφάλεια μιας υπεύθυνα σχεδιασμένης διαδικασίας. 

• Να αισθανθούν μέλη μικρότερων και ευρύτερων δικτύων που ενεργοποιούνται συντονισμένα για το θέμα και να αντλήσουν την ατομική και συλλογική αυτοπεποίθηση που η εμπειρία αυτή μπορεί να προσφέρει («όλοι μαζί πράγματι μπορούμε»), σε μια εποχή που το αίτημα για ανθρώπινα δίκτυα εμφανίζεται ως θεμελιώδης παράγοντας κοινωνικής βιωσιμότητας. 

• Να ενεργοποιηθούν μέσω των μαθητικών συμβουλίων στο πλαίσιο του σημαντικού ρόλου που τους δίνεται από το πρόγραμμα. 

• Να αναγνωρίζουν, να διασαφηνίζουν και συχνά να προκαλούν τις ίδιες τους τις αξίες και να αντιληφθούν πως αυτές οι αξίες επηρεάζουν τις αποφάσεις, τους στόχους και τις συμπεριφορές τους. 

• Να συμμετάσχουν σε μια υπεύθυνη κοινωνική δράση, όπου η έννοια της υπευθυνότητας λειτουργεί ως αξιακή και πρακτική προϋπόθεση. 

• Να αναγνωρίσουν τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν δημόσιοι φορείς και εθελοντικές ομάδες πολιτών κοινωνικά και τους τρόπους με τους οποίους οι πολίτες μπορούν να συνεργάζονται για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κοινοτήτων τους, και μάλιστα με δράσεις που θέτουν το σχολείο στο κέντρο της ζωής της κοινότητας